Oprechtheid en wanneer woorden en daden niet overeenkomen

Waarom mixed signals zo pijnlijk zijn en hoe je weer veiligheid vindt in relaties

Als je gevoelig bent, herken je het meteen: die mismatch tussen wat iemand zegt en wat iemand daadwerkelijk doet. Het ene wordt uitgesproken, maar het tegenovergestelde gebeurt. Een waar gevoel dat verzwegen wordt, een halve waarheid die wordt gedeeld, een belofte die niet nagekomen wordt. Voor de meeste mensen lijkt dat misschien klein, maar jij voelt álles. Je voelt zowel wat klopt en oprecht is, als wat de ander verbergt omdat hij of zij zich niet volledig durft te uiten.

Dat zijn de bekende 'mixed signals'. Het ene moment ervaar je intimiteit, nabijheid en verbinding, en lijkt het alsof jullie volledig op één lijn zitten. Het volgende moment voel je plots afstand of weerstand, en klopt het gedrag van de ander niet meer met zijn of haar woorden. En je lichaam reageert direct: “Er klopt iets niet.” Je spant je aan, je gedachten schieten alle kanten op, je begint te twijfelen aan jezelf en voor je het weet ben je al je energie kwijt aan het scannen en interpreteren van wat er nu eigenlijk echt gebeurt.

Luister het artikel hier op YouTube of als PodCast op  Spotify of  Apple Podcasts. 

Ik maak dit zelf vaak mee en hoor dit ook zo vaak in mijn communiity! Denk aan mensen die:

• de waarheid verzwijgen omdat ze denken dat jij die niet aankunt,
• overspoeld worden door hun eigen gevoelens en die kleiner maken uit angst voor de impact,
• het ene moment volledig open zijn en zich daarna terugtrekken van hun eigen intensiteit,
• wel zeggen dat ze je begrijpen, maar er vervolgens niets mee doen.

Dit zijn allemaal voorbeelden van woorden en daden die niet overeenkomen. En hoe begrijpelijk die reacties misschien ook zijn: het voelt onveilig want je wéét dat het niet oprecht is en dus niet klopt. Echte veiligheid en geborgenheid kan alleen bestaan wanneer woorden, daden en gevoelens met elkaar in lijn zijn.

Waarom het onveilig voelt als woorden en daden niet overeenkomen

Wanneer iemand het één zegt, maar het ander doet, voelt je dat als een sensitief mens als een leugen. Niet omdat de ander per sé kwade bedoelingen heeft, maar omdat de oprechte waarheid wordt achtergehouden. Het is alsof de ander namens jou besluit dat jij de waarheid niet aankunt en het dus beter is om gevoelens te verzwijgen, te verkleinen of mooier te maken dan ze werkelijk zijn.

Maar juist die onoprechtheid doet veel meer pijn dan de waarheid zelf ooit zou doen. Want wat er écht onder ligt, is dat de ander zich niet vrij of veilig genoeg voelt om volledig eerlijk te zijn. En dat gaat vaak niet eens over jou, maar over hoe veilig hij of zij zich überhaupt voelt bij zichzelf. Als iemand zichzelf niet kan dragen of durft te zijn in zijn of haar eigen waarheid, hoe zou diegene die dan met jou kunnen delen?

En dát is misschien wel het meest pijnlijke: niet de woorden of de daden zelf, maar het besef dat de ander zijn of haar volle waarheid niet met jou durft te delen. Want alleen wanneer iemand zich puur en open laat zien, kan er een ruimte ontstaan waarin jij je veilig voelt en echt kunt vertrouwen.

De valkuil van hooggevoeligheid

En precies daar ontstaat de valkuil voor gevoelige mensen. Want zodra je voelt dat de ander zijn of haar waarheid niet deelt, ga jij automatisch méér dragen dan van jou gevraagd wordt. Jij voelt wél wat er onder de oppervlakte speelt, maar de ander bevestigt het niet. Dus ga je scannen, aftasten en bijsturen, alsof jij de lijm moet zijn die de verbinding bij elkaar houdt.

Daarbij komt vaak ook nog de twijfel aan jezelf: “Beeld ik het me in? Stel ik me aan? Maak ik het groter dan het is?” Die zelftwijfel kan verlammend zijn. Maar diep vanbinnen wéét je het. Je lichaam en je intuïtie liegen niet.

Soms ga je nog een stap verder: je gaat zelfs voelen vóór de ander. Je probeert woorden te geven aan wat hij of zij eigenlijk zelf voelt, omdat jij dat haarscherp aanvoelt. Misschien heb je zelfs wel eens iemand gehad die zei: “Jij verwoordt beter wat ik voel dan ikzelf.”

Dat is een prachtige gave, maar het wordt een last wanneer je daardoor de verantwoordelijkheid van de ander overneemt. Want ook al voel jij het, het is niet aan jou om het te dragen. Het is aan de ander om eerlijk te zijn, zijn of haar eigen waarheid te erkennen en uit te spreken.

Wat mixed signals doen met je brein en zenuwstelsel

Je brein houdt van voorspelbaarheid. Als iemand zegt: “Ik ben er voor je” en dit vervolgens ook laat zien in zijn of haar gedrag, ervaar je veiligheid en kan je zenuwstelsel ontspannen. Maar zodra woorden niet meer overeenkomen met daden, ontstaat er verwarring in je systeem. Je brein krijgt tegenstrijdige signalen en weet niet meer waarop het kan vertrouwen, dit heet cognitieve dissonantie.

Op dat moment schiet je amygdala, het alarmsysteem in je hersenen, in de actiestand. Je lichaam gaat in een verhoogde staat van paraatheid: je hartslag stijgt, je ademhaling versnelt, je spieren spannen zich aan. Alsof je continu voorbereid moet zijn op gevaar. Daarom merk je bij mixed signals vaak dat je onrustig slaapt, piekert of het gevoel hebt dat je steeds “op scherp” staat.

Onderzoek van het Gottman Instituut laat zien dat juist dit gebrek aan consistentie één van de grootste voorspellers is van onveiligheid en verwijdering in relaties. Niet omdat de ander per se kwade bedoelingen heeft, maar omdat inconsistent gedrag door het zenuwstelsel als onveilig wordt geregistreerd. Je lichaam zegt: “Ik kan hier niet ontspannen, want ik weet niet wat ik kan en moet verwachten.” Je bent continu aan het anticiperen op mogelijk gevaar. 

En dit is belangrijk om te begrijpen: jouw intense reactie op mixed signals betekent niet dat jij “te gevoelig” bent. Het is een volkomen gezonde reactie van een brein en lichaam die veiligheid nodig hebben om liefde en verbinding toe te laten.

De paradox van veiligheid in relaties

De grootste valkuil bij mixed signals is dat je blijft hopen dat de ander uiteindelijk wél open en eerlijk wordt. Je denkt: “Als hij of zij zich veilig genoeg voelt bij mij, dan durft diegene zich vast volledig te uiten.” Maar daarmee geef je je eigen kracht weg: je maakt je innerlijke rust en welzijn afhankelijk van het gedrag, de acties en keuze van de ander.

De paradox is dat de ander pas veiligheid bij jou voelt, wanneer jij die veiligheid eerst in jezelf hebt gevonden. Zolang jij onrustig zoekt naar bevestiging, voelt de ander die spanning. En juist dát maakt het vaak nóg moeilijker voor de ander om zich open te stellen.

Daar hoort ook iets belangrijks bij: grenzen stellen. Want telkens proberen te voelen of uit te leggen wat de ander werkelijk ervaart, put jou uit. Het is niet gezond om voortdurend de verbinding te moeten dragen of te fixen. Op het moment dat je dat herkent, mag je een grens trekken: 

“Tot hier, en niet verder. Ik zoek mijn bevestiging niet langer buiten mezelf, maar binnenin mij.”

En dat verandert alles. Wanneer jij stopt met het repareren van de ander of de relatie, en in plaats daarvan kiest voor jouw eigen rust en helderheid, ontstaat er een andere energie. Je straalt autonomie en kracht uit. En juist dat geeft de ander de ruimte om eerlijker te zijn, omdat ze voelen: “Ik hoef niet gefixt te worden, ik mag zelf verantwoordelijkheid nemen.”

Juist door die focus te verleggen van buiten naar binnen — en tegelijk duidelijke grenzen te stellen — ontstaat de bedding waarin echte, oprechte verbinding mogelijk wordt.

Hoe kom je samen tot echte veiligheid?

Echte veiligheid in een relatie ontstaat alleen wanneer je allebei bereid bent om jezelf volledig te laten zien. Het gaat dus niet om dat jij alleen eerlijk bent of dat de ander dat moet zijn, veiligheid is altijd een dynamiek die je samen creëert.

Wanneer één van de twee zich inhoudt of iets verzwijgt, voelt de ander dat direct en gaat onbewust op zoek naar wat er ontbreekt. Zo beland je in een dynamiek van aantrekken en afstoten: het ene moment is er intimiteit en nabijheid, en het volgende moment trekt de ander zich terug.

Als je gevoelig bent, zie je vaak heel scherp wie de ander werkelijk is en voel je ook de potentie van de relatie. Je kunt bijna voor je zien hoe mooi en diep de verbinding zou kunnen zijn. Maar dat blijft een potentie zolang de ander (nog) niet in staat is zich werkelijk te openen en zijn of haar waarheid te delen.

Daarom is de kern dit: kwetsbaarheid en eerlijkheid scheppen alleen veiligheid als jullie er beiden voor kiezen. Het is geen knop die je één keer omzet, maar een proces van vertrouwen dat alleen kan groeien wanneer jullie het sámen dragen.

Wat als jij open bent en de ander zich terugtrekt?

Misschien herken je dit: je hebt jouw hart helemaal geopend, puur en oprecht. Je nodigt de ander uit om hetzelfde te doen, zonder druk, zonder verwachtingen. Maar in plaats van dat de ander zich ook opent, gebeurt het tegenovergestelde: hij of zij trekt zich terug.

Dat voelt oneerlijk en vaak zelfs hartverscheurend. Want jij doet precies wat nodig is om veiligheid te creëren, en toch sluit de ander zijn hart. Maar dit zegt niets over jouw waarde of jouw manier van verbinden. Het laat alleen zien waar de ander staat in zijn of haar eigen proces.

Soms is de eerlijkheid en intensiteit die jij brengt voor de ander té confronterend, omdat het hen uitnodigt om stukjes van zichzelf onder ogen te zien die ze misschien zelf nog niet aankunnen.

En ja, het allermooiste is wanneer twee mensen elkaar ontmoeten in diezelfde openheid en samen durven te groeien. Maar als de ander daar niet toe in staat is, betekent dat niet dat jij moet blijven wachten of dat er nooit meer iemand zal zijn waarbij je zo’n diepe verbinding voelde als met deze persoon. Het universum is grenzeloos rijk aan mogelijkheden. Hoe meer jij je opent voor jezelf, hoe meer je je opent voor de liefde, verbinding en overvloed die dan op oneindig veel manieren naar je toe kan komen.

Kortom, jij kunt nooit in je eentje de veiligheid van een relatie dragen. Jij kunt alleen volledig jezelf zijn. En jouw openheid is geen middel om de ander te veranderen, maar een keuze om trouw te blijven aan jezelf. Of de ander daar in mee kan en wil bewegen, is een keuze die jij niet kunt afdwingen. En dat kan soms voelen alsof jouw puurheid afgestraft wordt, alsof jij degene bent die te veel was. Precies daar ligt de diepste kwetsing.

Hoe herstel je van een gekwetst hart?

Wanneer je gekwetst wordt terwijl jij juist helemaal open en puur was, voelt dat vaak alsof je afgestraft wordt voor je eerlijkheid en wordt afgewezen om wie je bent. Alsof je eigen kwetsbaarheid tegen je gebruikt is. Dat kan je diep laten twijfelen: “Had ik mijn hart dan beter gesloten kunnen houden?”

Die twijfel raakt aan onze diepste angst: de angst om afgewezen te worden en alleen achter te blijven. Evolutionair gezien is dat heel logisch. In de oertijd waren we afhankelijk van de groep voor veiligheid en bescherming.  Buiten de groep vallen of verlaten worden, betekende letterlijk gevaar.

Ons brein en zenuwstelsel dragen die oeroude angst nog steeds in zich. Daarom voelt afwijzing vandaag de dag zo intens, niet alleen emotioneel, maar ook fysiek. Je systeem ervaart het alsof jouw bestaansrecht wordt bedreigd.

Maar de waarheid is: nee, je openheid was nooit verkeerd. Het is juist je grootste kracht. De pijn die je voelt, komt niet voort uit jouw puurheid of eerlijkheid, maar uit het feit dat de ander er (nog) niet in mee kon bewegen.

Herstel begint bij erkennen dat jouw hart nog steeds heel is. Het kan gekrast of gekneusd voelen, maar het is niet kapot. Wat je nu mag doen, is je liefde terug naar binnen halen. In plaats van je openheid als fout te zien, erken je: “Dit is wie ik ben. Mijn puurheid is mijn kracht. En de juiste persoon kan zich dáár alleen maar veilig en thuis bij voelen.”

En hierin zit de grootste winst: door je hart te volgen én je grenzen te bewaken, stoot je niet zomaar mensen af — je creëert ruimte. Ruimte voor de mensen die jouw openheid kunnen ontvangen, die eerlijk en helder zijn, en bij wie jij niet hoeft te twijfelen of te scannen maar gewoon kunt ontspannen in wie je bent. Het is dus niet eenzaam om helder te zijn in wat voor jou klopt; het is juist de manier waarop je automatisch met jouw ware zelf de juiste mensen om je heen verzamelt die daar volledig mee resoneren en op aansluiten. 

Helen betekent je liefdevolle energie weer terugbrengen naar jezelf, koesteren wat je gegeven hebt, en beseffen dat jouw kwetsbaarheid niet de oorzaak van de pijn was, maar juist de sleutel tot de liefde en de verbinding die je verdient.

De nieuwe norm die jij mag stellen

Wat ik heb ontdekt — en wat jij ook mag omarmen — is dat ware liefde betekent dat je oprecht en puur, authentiek jezelf bent, en dat woorden, daden en gevoelens met elkaar in lijn zijn. Jij mag kiezen voor verbinding waarin iemand zijn of haar gevoelens niet verkleint, waarin eerlijkheid veilig is, en waarin intensiteit niet wordt geschuwd maar juist ontvangen.

Jouw norm mag zijn — en wat je zelf ook mag gaan léven — is dat jouw woorden en daden kloppen. Zodat je jezelf oprecht in de spiegel kunt aankijken én datzelfde van een ander kunt verwachten. Alleen dan ontstaat er de rust om te ontspannen, om in je eigen energie te zakken en om in vertrouwen samen te leven.

Als je dit leest en je voelt de herkenning, zie dit dan als jouw uitnodiging. Niet omdat je iets moet afwijzen, maar omdat je mag kiezen voor datgene wat je hart écht nodig heeft: openheid, transparantie en veiligheid. Want daar, in de ruimte waar woorden en daden samenvallen, kan een liefde ontstaan die niet alleen veilig voelt, maar je ook energie geeft, je nog gelukkiger maakt dan je al was, en bevrijdend en ontwapenend is voor wie jij bent.

En weet: dit hoef je niet alleen te doen. Het pad naar echte, veilige liefde begint bij jezelf, maar je hoeft het niet in je eentje uit te zoeken. Precies dát is wat ik je leer in mijn programma Stevig op Jezelf Staan: hoe je vanuit je kern voelt en kiest, zodat je relaties aantrekt waarin je volledig kunt ontspannen in vertrouwen en liefde. Sluit je aan bij mijn community en ontdek hoe bevrijdend het is om in liefde te leven die écht klopt.

Onthoud: elke keer dat jij trouw blijft aan jezelf, zet je een stap dichter bij de liefde die je verdient — puur, eerlijk en helemaal in lijn met wie jij bent.