Liefde, angst & hechting: Relatiedynamieken gebaseerd op afhankelijkheid

Ik denk dat veruit de meeste relaties gebaseerd zijn op angst in plaats van liefde. Veel mensen blijven in relaties omdat ze eraan gewend zijn, omdat ze al zo lang samen zijn, of uit angst om alleen te zijn. Maar is dat echt liefde? In dit artikel ga ik dieper in op het verschil tussen gehechtheid en afhankelijkheid versus liefde. Echte liefde laat je namelijk vrij en helpt je groeien maar dwingt je niet om jezelf te verliezen uit angst dat je de ander verliest. Mijn doel is om de liefde terug te brengen in de wereld door mensen bewust te maken van de onderliggende redenen voor hun relaties, zodat ze de liefde in zichzelf herontdekken en geen genoegen meer nemen met relaties die gebaseerd zijn op angst.. Welke dynamiek herken jij in jouw relaties en hoe beïnvloedt dit hoe jij liefde ervaart?

Luister het artikel hier op YouTube of als PodCast op  Spotify of  Apple Podcasts. 

Een broer/zus relatie

Partners blijven vaak bij elkaar vanuit gewoonte, zonder zich af te vragen of ze nog gelukkig zijn. Ze vermijden conflicten uit angst dat moeilijke gesprekken de relatie kapot maken, waardoor ze gevangen blijven in een dynamiek van afhankelijkheid in plaats van samen te groeien. Dit soort relatie waarin de spanning en romantiek vaak verdwenen zijn, wordt vaak een ‘broer/zus-relatie’ genoemd. Partners voelen zich comfortabel, maar de relatie is ingekakt en missen emotionele verbinding. Er is weinig intimiteit of passie, en de angst voor verandering en afwijzing en gemak en gewenning is vaak het enige wat de relatie nog in stand houdt. Dit leidt tot een situatie waarin je je aanpast aan de verwachtingen van de ander, zonder dat er ruimte is voor persoonlijke groei. Je blijft dezelfde persoon, omdat je bang bent dat als je verandert, de ander je niet meer zal willen.

Redder-slachtoffer dynamiek

Er zijn ook relaties waarin een redder-slachtoffer dynamiek ontstaat, bijvoorbeeld wanneer één partner worstelt met een mentale gezondheidstoestand, zoals depressie. De andere partner voelt de druk om constant te ondersteunen en de ander te ontzien, uit angst dat als hij of zij zich terugtrekt, de depressie verergert. Dit leidt tot een ongelijkwaardige dynamiek waarbij de redder de eigen behoeften en emoties negeert. Een ander voorbeeld is wanneer een partner in een zorgzame rol stapt na een ingrijpende gebeurtenis, zoals een ontslag of een verlies. De redder voelt zich verantwoordelijk voor het welzijn van de ander en verliest zichzelf in deze rol. Hoewel het in een gezonde relatie soms nodig kan zijn om tijdelijk meer op te vangen dan de ander, is het cruciaal dat beide partners uiteindelijk weer op gelijkwaardige hoogte komen. Wanneer de balans verstoord is, kan de redder overweldigd raken, terwijl de ander in een afhankelijkheidsrol blijft hangen en het gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen daalt. Het is belangrijk te erkennen wanneer de rolverdeling niet meer gezond is en dan actief samen werken aan je emotionele groei, zodat je elkaar als gelijkwaardige partners kunt ondersteunen.

Vermijdingsdynamiek

In een relatie met een vermijdingsdynamiek schuwt één partner emotionele gesprekken en conflicten. Deze partner kan angst hebben voor confrontatie en het tonen van en omgaan met kwetsbaarheid en emoties. Hierdoor ontstaat een kloof tussen beide partners, waarbij de ander zich gefrustreerd en onbegrepen voelt. De vermijdende partner kan de indruk wekken dat hij of zij niet om de relatie geeft, terwijl de werkelijkheid vaak ligt in een diepgewortelde angst om kwetsbaar te zijn. Dit leidt vaak tot een vicieuze cirkel van onvrede en afstandelijkheid. Deze vermijding kan leiden tot een vicieuze cirkel omdat de ander, die vaak verlatingsangst ervaart (omdat dit het tegenovergestelde hechtingspatroon is), blijft proberen verbinding te maken in de hoop op verbetering. Hierdoor ontstaat een afhankelijkheid: de vermijdende partner voelt zich veilig door het vermijden van emotionele diepgang, terwijl de ander zich in een constante staat van spanning en onvrede bevindt. Om meer te lezen over deze dynamiek lees dan " Vermijdende partner: jezelf blijven ondanks angst & vermijding in relaties" of luister podcast #52.

Competitieve dynamiek

In een competitieve dynamiek zijn beide partners constant met elkaar in competitie, voortkomend uit de angst om niet goed genoeg te zijn. Deze angst verstoort zelfreflectie en empathie; partners hebben moeite om zich in elkaars positie in te leven en elkaars emoties te begrijpen. Hierdoor kunnen ze niet op één lijn komen en beschouwen ze elkaar als tegenstanders in plaats van als geliefden en steunpilaren. Deze behoefte om te winnen kan hun eigen waarden en behoeften verwaarlozen, waardoor de verbinding verzwakt en ware liefde en groei worden belemmerd.

Afhankelijkheid en controle in relaties

Veel mensen blijven jarenlang in ongelukkige relaties, omdat de gedachte aan alleen zijn of opnieuw moeten beginnen beangstigender lijkt dan de dagelijkse realiteit. Deze angst versterkt niet alleen de huidige situatie, maar lokt ook jaloezie en controledrang uit. Partners raken emotioneel afhankelijk en houden elkaar klem in de relatie, waardoor er geen ruimte is voor persoonlijke groei. Vaak leidt dit tot een dynamiek waarin beide partners zichzelf onderdrukken, of de relatie ongelijkwaardig wordt. Eén partner domineert vanuit controledwang, terwijl de ander volledig afhankelijk wordt, wat de relatie verder verslechtert.

Ontrouw en buitenechtelijke relaties

Ontrouw is nog een voorbeeld. Ontrouw aan een partner is eigenlijk een vorm van ontrouw aan jezelf. Mensen zoeken buiten de relatie naar iemand die hun behoeften lijkt te vervullen, omdat ze vastzitten in patronen met hun partner die ze niet durven doorbreken. Dit vermijdingsgedrag, het uitblijven van moeilijke gesprekken en het ontwijken van confrontaties, leidt vaak tot een buitenechtelijke relatie die fungeert als een ontsnappingsplan. Zo hoeft iemand niet de angst om alleen te zijn aan te gaan, maar schuift die van de ene relatie naar de andere zonder zichzelf echt onder ogen te komen.

Ware liefde vereist in de eerste plaats zelfliefde en eerlijkheid. Je moet je angsten aankijken en trouw worden aan jezelf, want de oplossing ligt niet buiten jezelf, maar in jezelf. Als je in relaties steeds in dezelfde soort patronen terechtkomt, dan is een volgende relatie of partner niet de oplossing voor het probleem. Het patroon zit namelijk in jezelf. Pas wanneer je je bewust wordt van je patronen en er actief aan werkt om ze te doorbreken en je jezelf volledig accepteert en de angst om alleen te zijn overwint, kun je vanuit die basis een gezonde, duurzame relatie aangaan waarin jij en je partner kunnen blijven groeien.

Stel je voor dat je in een relatie zit waarin je altijd de behoeften van je partner voorop stelt, zelfs als dat ten koste gaat van je eigen wensen en dromen. Je voelt een onderliggende angst dat als jij verandert, je partner je zal verlaten. Dit is geen liefde, maar een afhankelijkheid die je vrijheid beperkt.

Liefde laat vrij en helpt je groeien

Liefde is het tegenovergestelde van deze vorm van gehechtheid. Waar gehechtheid je vasthoudt in angst, geeft liefde je de ruimte om te groeien en te bloeien. Liefde dwingt je niet om hetzelfde te blijven, maar moedigt je juist aan om steeds meer te ontdekken wie je echt bent en om die groei samen met je partner te delen.

In een gezonde liefdesrelatie kies je er bewust voor om samen te zijn omdat je partner een verrijking van je leven is. Hij of zij helpt je om de beste versie van jezelf te worden, en je ondersteunt elkaar in persoonlijke groei. Je blijft niet samen uit angst voor verandering, en je past je niet nodeloos aan elkaar aan, waardoor de relatie in een sleur raakt en je steeds meer uit verbinding gaat. Als de relatie gebaseerd is op ware liefde, verrijken jullie juist elkaars leven op een manier die onafhankelijkheid en verbinding combineert.

Vrijheid in een relatie betekent niet dat je elkaar volledig moet loslaten om te doen wat je wilt, tenzij dat is wat jullie beiden willen. Het gaat erom dat jullie persoonlijke waarden overeenkomen en uitspreken wat voor jullie belangrijk is. Door met elkaar te bespreken welke voorwaarden en grenzen voor jullie beiden essentieel zijn, kunnen je een relatie vormen die zowel ruimte voor groei als een gevoel van veiligheid biedt, zodat je beiden op je best kunt zijn.

In een relatie die gebaseerd is op liefde, kun je persoonlijke doelen en dromen nastreven, terwijl je partner je hierin steunt. Je voelt je niet bang om te veranderen of te groeien, omdat je weet dat je geliefd bent om wie je bent, en niet om wat je voor de ander doet.

De rol van hechting in relaties gebaseerd op liefde

Het is menselijk en natuurlijk om gehecht te raken aan je partner, ook in een relatie die gebaseerd is op liefde. Maar het verschil ligt in waar die gehechtheid vandaan komt. In relaties die voortkomen uit zelfliefde, is de gehechtheid niet gebaseerd op angst of afhankelijkheid. Je neemt geen genoegen met een partner omdat deze ‘lief’ tegen je doet of je de bevestiging of erkenning geeft die je altijd zo gemist hebt of omdat jullie in ieder geval leuke dingen samen kunnen doen. Het is een bewuste keuze die voortkomt uit het bewustzijn van je eigen waarden, wensen en behoeften in een relatie, niet omdat je een ander nodig hebt om je gelukkig en vervuld te voelen. 

In relaties die gebaseerd zijn op liefde is hechting gezond wanneer het voortkomt uit een gevoel van veiligheid, vertrouwen en emotionele steun dus niet vanuit angst of afhankelijkheid. Gezonde hechting biedt beide partners een solide basis waarin ze zichzelf kunnen zijn, zich kwetsbaar durven opstellen en weten dat ze door hun partner worden gesteund, ook in moeilijke tijden. Deze hechting voedt persoonlijke groei en biedt stabiliteit, omdat beide partners zich gewaardeerd en gehoord voelen, precies zoals ze zijn. Ze kiezen bewust voor elkaar, wetende dat ze op zichzelf gelukkig zijn, maar samen nog sterker zijn.

In plaats van vast te klampen uit angst, voel je je sterk en gelukkig in jezelf. Je weet dat je ook zonder je partner kunt gedijen, maar je kiest ervoor om samen te zijn omdat jullie samen nog sterker en gelukkiger zijn.

Hoe kun je van afhankelijkheid naar liefde gaan?

De weg van afhankelijkheid naar liefde begint bij jezelf. Hier zijn enkele stappen die je kunt nemen:

• Zelfliefde cultiveren: Het vermogen om lief te hebben begint bij jezelf. Hoe meer je jezelf accepteert en waardeert, hoe minder je afhankelijk bent van anderen voor bevestiging.
• Herken je gewoontes en patronen: Wees je bewust van momenten waarop je uit angst handelt in plaats van uit liefde. Dit kan bijvoorbeeld zijn wanneer je je aanpast aan je partner om conflicten te vermijden.
• Pas je gedrag aan: Wanneer je je ervan bewust bent dat je weer in je oude patroon wilt stappen, kun je bewust kiezen voor een andere, gezonde reactie en gedrag. Ga bijvoorbeeld wèl het gesprek aan of geef je grens aan wanneer deze bereikt is. 
• Open en eerlijke communicatie: Praat met je partner over je angsten, onzekerheden, en wensen. Ware liefde kan alleen groeien in een omgeving van vertrouwen en openheid.
• Ondersteun elkaars groei: In plaats van elkaar tegen te houden, moedig je partner aan om te groeien en zichzelf te ontwikkelen. Liefde houdt geen grenzen, het opent deuren.

Relaties die gebaseerd zijn op gehechtheid en afhankelijkheid houden je gevangen in angst en gewoonten. Echte liefde daarentegen, laat je vrij om te groeien en je ware zelf te ontdekken. Wanneer je vanuit zelfliefde in een relatie stapt, ben je niet afhankelijk van de ander voor je geluk of eigenwaarde. Je kiest er bewust voor om samen te zijn, omdat jullie elkaar verrijken en versterken.

Wil jij leren hoe je liefde kunt vinden zonder angst?

Ontpop biedt de structuur en ondersteuning die je nodig hebt om liefde van binnenuit te ontdekken. Door jezelf bewust te worden van je eigen patronen en deze te transformeren naar gezond gedrag en reacties, kun je verbinding maken vanuit liefde in plaats van angst. Deze aanpak helpt je authentiek en vol vertrouwen relaties aan te gaan, wat leidt tot diepere verbindingen en een groter gevoel van welzijn in je leven. Neem de eerste stap en ontdek meer over Stevig op Jezelf Staan en de Ontpop Jezelf Community. Je bent niet alleen op deze reis—sluit je aan bij Ontpop en laat jouw liefde groeien en opbloeien van binnenuit. 

Liefs Fanny