Van bescherming naar aanwezigheid. Wat als liefde je wakker maakt?

Over mannelijke kracht, oude wonden en de moed om écht te verbinden. Er komt een moment waarop liefde je niet langer alleen even raakt, maar je echt wakker schudt. Waarop het niet alleen fijn en comfortabel voelt, maar het echt, eerlijk en puur wordt. Liefde is in de kern zacht maar als je het echt binnen laat of toelaat, laat het je ook zien waar je nog niet durft te voelen, waar je controle houdt uit angst om gekwetst te worden, en waar je nog afhankelijk bent van bevestiging van buitenaf om je eigen waarde te voelen.

Echte liefde is geen sprookje. Het helpt je groeien. En echt groeien is niet mogelijk zonder eerst door oncomfortabele gevoelens heen te gaan. Het oncomfortabele van liefde is dat het een directe spiegel is die je dwingt te kijken naar de stukken van jezelf die je liever nog even overslaat en niet aankijkt. Het deel waar je jezelf in de steek laat, waar je jezelf klein houdt of juist overcompenseert. Het vraagt je om aanwezig te blijven in het moment, ook als alles in jou het liefst wil wegrennen van dat oncomfortabele gevoel.

Dat is niet om het je moeilijk te maken, maar om je te helpen herinneren wie jij in essentie bent; achter al die lagen van aanpassing, overleven en verwachtingen die we door de jaren heen als mens allemaal opbouwen om onszelf te beschermen en in te passen.

Luister het artikel hier op YouTube of als PodCast op Spotify of Apple Podcasts. 

Liefde als spiegel

Wanneer je iemand net ontmoet, kijk je vaak eerst naar de buitenkant. Naar hoe iemand eruitziet, wat hij of zij doet, of jullie dezelfde interesses hebben, of iemand sportief is, houdt van reizen, dezelfde humor heeft of dezelfde muziek leuk vindt. Je let op de overeenkomsten, op wat goed voelt, of je dezelfde humor hebt, op het gemak van samenzijn. Het is spannend en tegelijkertijd vertrouwd en gezellig alsof het vanzelf gaat. In mijn community hoor ik vaak over relaties die moeilijk los te laten zijn: “We pasten zó goed bij elkaar, we hadden het echt fijn.” Maar als we verder praten, blijkt dat er eigenlijk nooit echt is gesproken over de diepere gevoelens en wat hen echt bezighield en wat er onder de oppervlakte speelde. Er vielen nooit woorden en er was geen ruzie. De echte dieper gelegen gevoelens werden onderdrukt. Er was geen uitdaging en geen groei maar puur gemak en afdekking.

We zoeken vaak, zonder dat we het doorhebben, iemand die onze wonden afdekt. Iemand die ons bevestigt in het gevoel dat we leuk en goed genoeg zijn precies omdat we dat diep van binnen zelf nog niet echt voelen. En als we dan iemand tegenkomen met wie het écht resoneert, iemand bij wie we niets hoeven te bewijzen of veranderen en die ons echt ziet zoals we zijn, dan voelt dat heel open en bloot. Als we gewoon kunnen ontspannen in onszelf en in het hier en nu, dan voelt dat soms vreemd genoeg heel oncomfortabel. Misschien zelfs té rustig of saai, té veilig, alsof er iets mist. Te weinig aantrekkingskracht, omdat het te makkelijk is.

Als je veiligheid niet gewend bent

Dat komt omdat veel mensen veiligheid van huis uit niet gewend zijn. Als je bent opgegroeid met een ouder die emotioneel onbeschikbaar was, of een ouder die je alleen zag als je presteerde of je gevoelens minimaliseerde, dan is spanning voor jou vaak de norm geworden. Je voelt je dan eerder aangetrokken tot iemand die inconsistent, onvoorspelbaar is, afstandelijk of moeilijk te bereiken is, omdat die dynamiek lijkt op wat je als kind kende. De spanning van hoop en onzekerheid en hard je best moeten doen voelt vertrouwd, terwijl rust en gelijkwaardigheid juist verwarring oproepen.

Echte, aanwezige liefde voelt moeiteloos, maar juist in die moeiteloosheid schuilt haar zuiverheid. Het legt feilloos bloot waar je jezelf nog beschermt, waar je muren hebt opgetrokken om niet opnieuw gekwetst te worden, en waar je nog steeds probeert liefde te verdienen in plaats van het gewoon te kunnen ontvangen. En precies daar begint het échte werk van liefde. Niet in pleasen of najagen, maar in bewustwording. Van eerlijk durven kijken naar wat je nog uit de weg gaat, zoals die oude pijn, de angst om niet genoeg te zijn, of dat diepe verlangen naar verbinding dat je zo graag wilde maar zocht buiten jezelf. Liefde vraagt niet dat je harder je best doet, maar dat je aanwezig blijft bij jezelf en dat je leert jezelf te openen, juist op de momenten waar je eerder gewend was je af te sluiten.

De ontwikkeling van de mannelijke energie

De mannelijke energie in ons wil van nature plannen, richting geven, dragen, beschermen, oplossen. Het is doelgericht, praktisch, loyaal en standvastig. Het is die kracht die dingen in beweging zet, verantwoordelijkheid neemt en stabiliteit biedt. Maar wanneer deze energie gaat overheersten, raken we te veel gericht op controle over de toekomst en hoe dingen precies moeten lopen in ons leven. Zo vergeten we gewoon 'te zijn' in het hier en nu en verliezen we de verbinding met ons gevoel en raken we verhard. Dan wordt beschermen een vorm van afsluiten, en verantwoordelijkheid nemen voor de ander een manier om niet zelf te hoeven voelen.

Veel mensen, mannen én vrouwen, hebben geleerd dat sterk zijn betekent dat je alles aankunt. Dat je emoties onder controle houdt, dat je doorgaat, dat je niet te veel tijd besteedt aan wat je vanbinnen voelt. Je leert wel dragen, maar niet echt luisteren naar je gevoel en naar jezelf. En zo raak je langzaam verwijderd van je gevoel en je binnenwereld. Je weet hoe je moet plannen, zorgen, regelen en volhouden, maar niet meer wat je zélf nodig hebt, wat je lichaam je probeert te vertellen of waar je hart werkelijk naar verlangt.

Wanneer de mannelijke energie in jou te hard is geworden, is er geen ruimte meer om te ontvangen. Alles staat in het teken van ‘doen’, analyseren en ‘begrijpen’. En juist dat maakt dat verbinding, met jezelf of met een ander, steeds moeilijker wordt. Want waar controle regeert, is er eigenlijk geen plaats voor zachtheid, nuance en aanwezigheid.

De trigger van een echte verbinding

Tot er iemand of iets op je pad komt die je uitnodigt of eigenlijk triggert om te zakken uit je hoofd in je hart. Iemand die je niet vraagt om iets te doen, maar om er gewoon te zijn. Niet om alles meteen te begrijpen of te plannen, maar gewoon om te voelen. Je hoeft niets op te lossen, alleen te zijn. En precies daar ontstaat verwarring, want dit is een taal die je niet hebt geleerd.

Toch is dát de overgang waar de mannelijke energie en wij als mensen, nu collectief doorheen bewegen: van bescherming naar aanwezigheid. Van leiding nemen vanuit controle, naar leiden vanuit bewustzijn. Echte kracht zit niet in afstand of muurtjes om je heen bouwen, maar in ruimte maken. In blijven, juist wanneer het ongemakkelijk wordt. In rustig doorademen, daar waar je jezelf vroeger afsloot.

Aanwezigheid is de volwassen vorm van kracht. Niet de kracht die wil beheersen, maar de kracht die durft te voelen en zich niet langer verschuilt achter doen, analyseren of presteren. Wanneer de mannelijke energie weer in balans komt met de zachtheid en ontvankelijkheid van de lang onderdrukte vrouwelijke energie, ontstaat er rust, helderheid en stevigheid, niet vanuit angst en controle, maar vanuit liefde en vertrouwen.

De vaderwond: waardering boven verbinding

Wanneer je als kind bent opgegroeid met een vader die emotioneel afwezig of kritisch was, dan leer je dat je waarde afhangt van wat je doet in plaats van wie je bent. Je wordt geprezen om je prestaties, niet om wie jij in essentie al ‘bent’. Dus leer je dat je moet presteren en je best moet doen om liefde te krijgen. De liefde voelde niet als in de basis consistent aanwezig maar voelde je vooral op de momenten dat je iets goeds had gedaan of een goede prestatie had geleverd. Je raakt dan verslaafd en gewend aan de high die je voelt wanneer je bevestiging krijgt dat je 'goed' bent. Die inconsistentie voelt dan gek genoeg veilig omdat je niet anders gewend bent dan dat dit de manier is om liefde te ontvangen.

Als volwassene neem je dat patroon onbewust mee in al je relaties. Je werkt hard, je zorgt, je doet je best en ergens diep van binnen hoop je voortdurend dat iemand zegt: “Ik zie je. Je bent goed zoals je bent.” In relaties merk je dat wanneer je partner wel gevoelens deelt, dat niet alleen iets in het moment raakt, maar een oud gevoel oproept. Hij of zij zegt misschien: “Ik mis je nabijheid of de echte verbinding”, maar wat jij hoort is: “Ik doe het niet goed.”  De behoefte aan verbinding en emotionele intimiteit van de ander, klinkt voor jou als kritiek, en dat triggert het kind in jou dat zo zijn best deed, maar wat nooit goed genoeg leek te zijn.

In plaats van te luisteren, ben je geneigd in de verdediging te schieten. Je voelt of zegt: “Weet je niet wat ik allemaal voor je doe?” En dat is precies het pijnpunt: jij geeft liefde via daden, waardoor liefde een soort transactie wordt. Als ik jou veel liefde geef door veel voor jou te doen, verwacht ik dat ik van jou aandacht en liefde terugkrijg. Maar dat is geen liefde, dat is een ruilhandel.

De ander verlangt ernaar dat jij jezelf laat zien, voelt diep vanbinnen dat je niet het achterste van je tong laat zien en verlangt naar liefde via echte verbinding en emotionele intimiteit. Hij of zij voelt zich daardoor niet echt gezien, gehoord en verbonden terwijl jij je niet gewaardeerd voelt in wat je voor de ander doet. En zonder dat je het doorhebt, belanden jullie zo in een vicieuze cirkel waarin niemand zich echt gezien voelt. De vaderwond maakt dat je focust op waardering en respect, terwijl je diep van binnen verlangt naar emotionele nabijheid. Maar omdat die nabijheid ooit te pijnlijk of onveilig was, weet je niet meer hoe je die moet toelaten en liefde kunt ontvangen, gewoon om wie jij bent.

Veiligheid = kwetsbaarheid = verbinding²

Echte veiligheid ontstaat niet door muren te bouwen, maar door ze te durven openen. Wat we vaak “veiligheid” noemen, is in werkelijkheid controle in de vorm van het vermijden van risico’s, het afschermen van ons hart. Maar werkelijke veiligheid leeft niet in afsluiting, ze leeft in eerlijkheid. In de moed om te zeggen wat er écht speelt, ook als dat nog niet perfect klinkt.

Je zenuwstelsel heeft behoefte aan eerlijkheid en consistentie. Niet aan mooie woorden, maar aan voelbare waarheid. Wanneer iemand zegt wat hij of zij voelt, al is het nog niet helder of afgerond, ervaart je lichaam dat als rustgevend. Het zenuwstelsel kan spanning loslaten omdat het niet langer hoeft te gissen of alert te blijven. Eerlijkheid is dus niet alleen een mentaal concept, het is fysiologische veiligheid.

Wat niet wordt uitgesproken, verdwijnt niet. Onuitgesproken gevoelens blijven hangen in de ruimte tussen twee mensen, voelbaar in energie, in lichaamstaal, in microreacties. Vooral hoogsensitieve mensen voelen dit haarfijn aan: subtiele signalen van spanning, onduidelijkheid of vermijding. Je systeem registreert dan elke kleine verschuiving in toon, blik of houding. En wanneer de ander emotioneel afwezig is, heeft ge lichaam dat gelijk door en ervaart dat als een dreiging. De amygdala, het angstcentrum in de hersenen, gaat aan en je zenuwstelsel schiet in hyperalertheid. Dat is de reden voor het feit dat vrouwen vaak na lange tijd aangeven zich emotioneel onveilig gevoeld te hebben in de relatie. Niet omdat je als man iets 'verkeerd' deed, maar omdat je je ware gevoelens en behoeften niet uitsprak.

Stilte voelt niet altijd veilig. Niet dat woorden altijd nodig zijn, maar onduidelijkheid en onuitgesproken gevoelens geven het lichaam van de ander het gevoel geeft dat er iets niet klopt. Wanneer gevoelens daarentegen wel worden uitgesproken, zoals: “ik voel me wat onrustig”, “ik weet even niet wat ik nodig heb”, “dit raakt me”, ontspant het zenuwstelsel direct weer.

Er komt lucht, ruimte, contact. De boodschap aan het lichaam is dan: ik ben hier, ik ben aanwezig, je bent niet alleen. Dat is hoe je ruimte maakt voor elkaar om te zijn en hoe co-regulatie werkt: twee zenuwstelsels die elkaar geruststellen door eerlijkheid, aanwezigheid en zachte openheid. Voor mannen én vrouwen geldt: kwetsbaarheid is geen zwakte, maar volwassen kracht. Het zegt: ik laat mezelf zien, ook al weet ik het nog niet helemaal. En juist die eerlijkheid creëert consistentie, want het zenuwstelsel hecht zich niet aan perfectie, maar aan voorspelbaarheid. Aan woorden die kloppen met energie. Aan gedrag dat overeenkomt met gevoel. Wanneer eerlijkheid en aanwezigheid samenkomen, ontstaat de basis voor echte verbinding. Dat is de plek waar veiligheid niet langer iets is wat je zoekt, maar iets wat je samen creëert.

De moederwond: liefde als verantwoordelijkheid

De moederwond laat zich zien in de manier waarop je omgaat met intimiteit. Als je moeder emotioneel afhankelijk of overbeschermend was, heb je als kind misschien onbewust gevoeld dat haar welzijn belangrijker was dan het jouwe. Je leerde afstemmen, zorgen en opletten in plaats van ontspannen jezelf te zijn.

In relaties uit zich dat in twee richtingen:

•  of je raakt verstrikt in de gevoelens van de ander,
•  of je sluit je juist af om niet opgeslokt te worden.

Wanneer je partner verdrietig is, voel je dat als jouw verantwoordelijkheid. Wanneer hij of zij afstand neemt, voel jij dat als afwijzing. En in beide gevallen raak je de verbinding met jezelf kwijt.

Je wilt de ander gelukkig maken, maar je vergeet jezelf. Of je houdt afstand, maar dat voelt leeg. Echte intimiteit kan pas ontstaan wanneer je leert dat liefde niet iets is wat je moet verdienen of beschermen,maar iets wat door je heen stroomt als je je veilig voelt in jezelf.

De man in ontwikkeling – de uitnodiging van deze tijd

We leven in een tijd waarin de man niet langer alleen wordt gewaardeerd om zijn kracht, zijn ratio of zijn daadkracht, maar juist wordt uitgedaagd om zijn hart te openen. Om niet alleen aanwezig te zijn in wat hij doet, maar ook in wat hij voelt. Steeds meer mannen worden getriggerd, niet door toeval, maar door de spiegel van een vrouw of een relatie, om dieper te kijken naar zichzelf.

Een vrouw die stevig in haar eigen zachtheid en bewustzijn staat, nodigt automatisch uit tot groei. Ze vraagt niet dat je anders wordt, maar dat je échter wordt. Niet dat je harder werkt voor haar liefde, maar dat je leert ontspannen in haar aanwezigheid, zonder je te verliezen of je terug te trekken. Dat je leert blijven, ook als het spannend wordt.

Voor veel mannen voelt dat in eerste instantie verwarrend. Want wat ooit kracht leek; alles zelf kunnen doen, zelf kunnen dragen, problemen oplossen, controle houden begint ineens zwaar te voelen. De oude vorm van mannelijke energie, die eeuwenlang overleven, actie en prestatie centraal stelde, past niet meer bij de diepte die relaties vandaag de dag vragen.

Liefde vraagt om ‘zijn’

Liefde vraagt in deze tijd iets anders. Het vraagt niet om bescherming in de vorm van muren, maar om bescherming in de vorm van aanwezigheid. Om je hart durven open te houden, juist wanneer het geraakt wordt. Leren dat voelen niet hetzelfde is als verliezen, maar dat kwetsbaarheid juist je grootste kracht is.

Steeds meer mensen voelen ook dat dit de volgende stap in hun ontwikkeling is. Dat de echte uitdaging niet buiten hen ligt, maar vanbinnen. Dat groeien niet betekent: nóg meer doen, maar leren zijn. De reis gaat over het vinden van balans tussen hoofd en hart, tussen richting en ontvankelijkheid, tussen geven en ontvangen.

Wanneer je jezelf toestaat om te zakken in je hart, verandert alles. Je kracht wordt zachter, maar ook dieper. Je woorden worden oprechter, je energie veiliger. Je kunt luisteren zonder te willen fixen, voelen zonder te vluchten en dragen zonder te verharden.

Aanwezigheid en verbinding

En juist dan ontstaat er die gelijkwaardige, bewuste verbinding waar zoveel mensen naar verlangen maar die vaak niet de moed hebben om het oncomfortabele gevoel dat onherroepelijk vooraf gaat aan groei, aan te gaan. Een relatie waarin je niet langer de redder of de rationele oplosser hoeft te zijn, maar gewoon een mens mag zijn. Aanwezig. Echt. Verbonden. Dat is de beweging die deze tijd vraagt, een collectieve verschuiving van bescherming naar aanwezigheid. Van macht naar bewustzijn. Van overleven naar liefde.

Wanneer je iemand ontmoet die echt resoneert met jouw ziel, dan zul je merken dat die persoon onvermijdelijk ook iets in je raakt. Niet om je pijn te doen, maar om je te herinneren aan de delen van jezelf die nog niet volledig vrij zijn. De mensen die het meest dichtbij je komen, spiegelen je het meeste. Ze laten zien waar je nog twijfelt aan jezelf, waar je je hart nog sluit, of waar je nog bang bent om niet genoeg te zijn.

Echte verbinding vraagt dat je leert blijven, juist wanneer je geraakt wordt. Dat je niet terugvalt in oude patronen van verdedigen, vermijden of fixen of zelfopoffering maar aanwezig blijft bij wat er in jou beweegt. Op dat punt ontstaat heling, niet omdat de ander iets voor je oplost, maar omdat je zelf leert ruimte te maken voor wat jij nog kunt loslaten en waar je kunt verzachten en openen.

Van strijd naar groei

Wanneer twee mensen dit kunnen; blijven ademen, blijven luisteren en blijven voelen bij zichzelf en met de ander, dan verschuift de dynamiek vanzelf van strijd naar groei. Er ontstaat een bedding waarin liefde een basis van rust en vertrouwen vindt. Waar woorden zachter worden, de verbinding dieper, en er niet langer iets hoeft te worden opgelost om elkaar te begrijpen. Je kunt gewoon samen 'zijn'.

Dat is de kracht van bewuste liefde. Het vraagt niet om perfectie, maar om aanwezigheid. Het vraagt niet dat je de ander redt, maar dat je in de eerste plaats verantwoordelijkheid neemt over jezelf. En juist daarin ontstaat de vrijheid en de ruimte om de ander werkelijk te zien; niet als een transactie zoals als jij mij genoeg aandacht geeft, dan geef ik jou liefde terug. Niet als iemand die jouw wonden moet helen, maar als iemand die je helpt herinneren aan de liefde die je al je hele leven bént.

Wanneer de mannelijke en vrouwelijke energie in jezelf weer samenwerken, ontstaat een stille kracht. Niet uit angst, maar uit vertrouwen. Niet uit controle, maar uit overgave. Dan wordt liefde niet langer iets wat je moet vasthouden of claimen, maar iets wat moeiteloos door je heen stroomt en aanwezig is onder alles wat je doet.

Samen groeien in bewustzijn en liefde

In mijn community zie ik deze verschuiving wekelijks gebeuren. Mannen én vrouwen die leren om niet langer te vechten of vluchten, maar om te blijven bij zichzelf en hun gevoelens. Om te voelen in plaats van te fixen of vluchten, en om angst te vervangen voor liefde en vertrouwen.

Als jij voelt dat het tijd is om steviger in jezelf te staan, ook in verbinding met de ander, ben je welkom bij Stevig op Jezelf Staan. Daar leer je hoe je oude patronen doorbreekt, je hart opent zonder jezelf te verliezen en leert hoe je liefde kunt ontvangen omdat jij al helemaal goed bent zoals je bent en altijd al geweest bent.

Liefs Fanny